Parafia Nowego Bytomia sięga początkami czasów XV wieku, ale obecna świątynia powstała na początku XX wieku. To dzieło Johannesa Franziskusa Klompa z Dortmundu, a zarazem perełka sztuki neoromańskiej na Górnym Śląsku. Kościół powstał bardzo szybko, budowa rozpoczęła się w 1911 roku, a już rok później, w 1912 roku miała miejsce konsekracja świątyni.
Kościół Św. Pawła w Rudzie Śląskiej to trójnawowa bazylika z transeptem, prezbiterium zamkniętym półkolistą absydą oraz masywną wieżą, do której przylegają kaplice zamknięte absydami.
Wnętrze świątyni nakryte jest sklepieniem kolebkowym z lunetami, a na skrzyżowaniu naw sklepieniem żaglastym. Arkady między nawami są zamknięte półkoliście, podobnie jak parzyste okna naw. Od strony zachodniej światło pada przez masywne rozety.
Kościół został wzniesiony w stylu neoromańskim wzbogaconym o elementy sztuki starochrześcijańskiej, bizantyjskiej i ottońskiej. Architekt Klomp w swym projekcie wykazał się dużą znajomością sztuki średniowiecznej zachodnie, jak i wschodniej. Wzorem dla nowobytomskiej budowli był monumentalny kościół Św. Antoniego w Rheine w Nadrenii, który również był dziełem tego twórcy. Rheine, podobnie jak Nowy Bytom, zamieszkiwała głównie ludność robotnicza.